Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ)

Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Γ.Π.Α.) προέρχεται από μετεξέλιξη της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών (Α.Γ.Σ.Α.) και η ιστορία του αρχίζει ουσιαστικά από τις 14/1/1920, με τη δημοσίευση του Νόμου 1884 για την ίδρυση της Ανωτέρας Γεωπονικής Σχολής στην Αθήνα (όπως είχε αρχικά ονομασθεί η Σχολή).

Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Γ.Π.Α.) προέρχεται από μετεξέλιξη της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών (Α.Γ.Σ.Α.) και η ιστορία του αρχίζει ουσιαστικά από τις 14/1/1920, με τη δημοσίευση του Νόμου 1884 για την ίδρυση της Ανωτέρας Γεωπονικής Σχολής στην Αθήνα (όπως είχε αρχικά ονομασθεί η Σχολή). Η εγκατάσταση της Σχολής έγινε στο Εθνικό Κτήμα Ρούφ, στην έκταση που καταλαμβάνει σήμερα το Πανεπιστήμιο στο Βοτανικό. Στο κτήμα αυτό στεγαζόταν και λειτουργούσε από το 1888 ένα από τα τρία Γεωργικά Σχολεία, τριετούς φοίτησης, του Κληροδοτήματος Τριανταφυλλίδη (ένα άλλο λειτουργούσε στην Τίρυνθα και ένα τρίτο στη Θεσσαλία). Τα εγκαίνια της Σχολής έγιναν στις 3/2/1920 και πρώτος Διευθυντής της ήταν ο Απόστολος της Γεωπονικής Ιδέας στον τόπο μας, ο Γεωπόνος Σπυρίδων Χασιώτης.

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών - ΓΠΑ

Με την ίδρυση της Σχολής, η Ελλάδα αποκτούσε το πρώτο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα στον τομέα της Γεωπονικής Επιστήμης και το τρίτο Α.Ε.Ι., από πλευράς αρχαιότητας, μετά το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Οι κύριοι σκοποί του Ανωτάτου αυτού Ιδρύματος ήταν η διδασκαλία της Γεωπονικής Επιστήμης, η επαγγελματική κατάρτιση επιστημονικών στελεχών και η έρευνα – μελέτη των σχετικών θεμάτων έτσι ώστε βαθμηδόν να δημιουργηθεί Ελληνική Γεωπονική Επιστήμη. Ήταν πλέον γεγονός αναμφισβήτητο ότι τα δεδομένα της γεωπονικής επιστήμης και πείρας δεν ήταν δυνατόν να μεταφέρονται αυτούσια από άλλες χώρες και χρειαζόταν πειραματισμός και έρευνα υπό ελληνικές συνθήκες, όπως γινόταν εξάλλου σε όλες τις προηγμένες γεωργικά χώρες. Η βελτίωση και ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας ήταν επιτακτική ανάγκη και τα υπάρχοντα κενά στη Διοίκηση, την Έρευνα και την Εκπαίδευση ήταν αδύνατο να καλυφθούν από τους ολιγάριθμους Γεωπόνους, πτυχιούχους των Πανεπιστημίων κυρίως από τη Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο και Η.Π.Α.

Οι αλματώδεις επιστημονικές και τεχνολογικές πρόοδοι και οι ανάγκες της Ελληνικής γεωργίας σε επιστημονικό δυναμικό επέβαλαν τη διαρκή ανάπτυξη και επέκταση της Σχολής, ιδίως μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, με την ίδρυση νέων Εργαστηρίων, την ανέγερση κτιρίων και την απόκτηση σύγχρονου εργαστηριακού εξοπλισμού. Παρά τις μεταβολές αυτές στα προγράμματα σπουδών και στην οργάνωση, η Σχολή εξακολούθησε να παρέχει ενιαία εκπαίδευση σ’ όλους τους φοιτητές για τα τέσσερα πρώτα έτη σπουδών , ενώ στο Ε’ έτος αρχίζει η λειτουργία (από το 1948) των τμημάτων ειδικοτήτων, αρχικά με πέντε και εν συνεχεία με επτά ειδικότητες. Από το 1972 καθιερώνεται βασικός ενιαίος κορμός εκπαίδευσης στα τρία πρώτα έτη και δύο έτη εξειδίκευσης σε βασικούς τομείς της Γεωπονικής Επιστήμης.

Το έτος 1989 αποτελεί σταθμό στην εξέλιξη του Ιδρύματος, αφού η μέχρι τότε Α.Γ.Σ.Α. μετονομάζεται με το Π.Δ. 377/1989 σε Γεωργικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ παράλληλα ιδρύονται επτά ανεξάρτητα Τμήματα που χορηγούν, εκτός από το Γενικό Τμήμα, ενιαίο πτυχίο. Με το νόμο 1892/90 κυρώνεται το Π.Δ. 377/89 και το μέχρι τότε πτυχίο Γεωπονικών Σπουδών καθιερώνεται σε Πτυχίο Γεωπόνου. Τέλος, στις 20/6/95 (ΦΕΚ 130), το Γεωργικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μετονομάζεται σε Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. (Το προβλεπόμενο από τις διατάξεις του αρθ. 1 παρ. 2 του Π.Δ. 377/89 (Α ‘ 166) Γεωργικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μετονομάζεται σε Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Κατά την υπερεβδομηκονταετή λειτουργία του, το Ανώτατο αυτό Γεωπονικό Ίδρυμα δε διέψευσε τις μεγάλες ελπίδες που στήριξε σ’ αυτό η Πολιτεία για τη δημιουργία Ελληνικής Γεωπονικής Επιστήμης και αποτέλεσε τον κύριο μοχλό για τον εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας. Η ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου του αγροτικού πληθυσμού και η αυτάρκεια σε τρόφιμα και άλλα βασικά γεωργικά προϊόντα πραγματοποιήθηκαν χάρη στην επιστημονική και τεχνολογική αυτοδυναμία της χώρας. Η Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών, στην αρχή μόνη της και αργότερα μαζί με το αδελφό Ίδρυμα, τη Γεωπονική και Δασολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εξεπαίδευσαν τους επιστήμονες Γεωπόνους που ως Ανώτατοι Λειτουργοί του Κράτους και των διάφορων Οργανισμών και Ιδρυμάτων, ως δάσκαλοι και ερευνητές στο Εργαστήριο και στον Αγρό, αλλά και ως αφανείς σκαπανείς της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου στην ελληνική ύπαιθρο, δημιούργησαν το γεωργικό θαύμα της νεώτερης Ελλάδας. Οι απόφοιτοι των δύο αυτών Ιδρυμάτων υπήρξαν πάντοτε οι επιστημονικοί σύμβουλοι του έλληνα αγρότη και τον βοήθησαν με ανιδιοτέλεια, πίστη και ενθουσιασμό, να εφαρμόσει τα διδάγματα της επιστήμης και να κάνει πιο αποδοτικό το μόχθο του, συμβάλλοντας συγχρόνως στην ευημερία ολόκληρου του ελληνικού λαού.

Με ένα τέτοιο άρτια καταρτισμένο και με διεθνή αναγνώριση επιστημονικό δυναμικό στο γεωργικό τομέα, η Ελληνική Πολιτεία, παρά τα πενιχρά μέσα μπόρεσε να αντιμετωπίσει δύσκολα προβλήματα για τη βελτίωση της γεωργικής παραγωγής συνυφασμένα όχι μόνο με τις αντίξοες εδαφοκλιματικές συνθήκες του τόπου, αλλά και με τις δεινές συνέπειες των πολέμων και την αποκατάσταση των προσφύγων , και να μεταβάλλει τη φτωχή και υπανάπτυκτη γεωργία σε πλουτοπαραγωγή πηγή για την Εθνική Οικονομία. Σήμερα, εξάλλου, που το βάρος των προσπαθειών παγκοσμίως, μετατοπίζεται προς την ποιότητα και τις οικολογικές επιπτώσεις της γεωργικής παραγωγής, η Γεωπονική εκπαίδευση και έρευνα καλείται να εκπληρώσει μια ευρύτερη αποστολή για την οικονομία και το φυσικό περιβάλλον της χώρας.

Το πλαίσιο της αποστολής αυτής καθορίζεται σαφώς στο Αρθρο 1 του Εσωτερικού Κανονισμού του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών :

“Το Γ.Π.Α. παρέχει γεωπονική εκπαίδευση σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο η οποία καλύπτει όλους τους τομείς της γεωργικής δραστηριότητας. Τα εκπαιδευτικά της προγράμματα συνδυάζουν τη θεωρητική διδασκαλία με την εργαστηριακή άσκηση και την πρακτική εξάσκηση, πηγάζουν από την ερευνητική εμπειρία και σχετίζονται με τα προβλήματα και τις προοπτικές της ελληνικής γεωργίας. Αποσκοπούν να καταστήσουν τους αποφοίτους του Ιδρύματος ικανούς για το ρόλο του Γεωπόνου, που είναι δάσκαλος και συμπαραστάτης του Αγρότη και σχεδιαστής της γεωργικής ανάπτυξης της χώρας, ενώ συμβάλλει με την έρευνά του στην επίλυση των προβλημάτων του αγροτικού χώρου και στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Μέσα στα πλαίσια του Γ.Π.Α. θεραπεύεται η βασική και προσανατολισμένη έρευνα που αποσκοπεί στην ανάπτυξη της γεωπονικής επιστήμης και σε μια αυτοδύναμη ελληνική γεωργία προς το συμφέρον του αγροτικού πληθυσμού και γενικότερα του ελληνικού λαού”.

Το Γ.Π.Α. αποτελεί ακαδημαϊκό χώρο που εξασφαλίζει την ελεύθερη ανάπτυξη της επιστημονικής σκέψης, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και τον ελεύθερο διάλογο για την προαγωγή της επιστήμης και των ιδεωδών της δημοκρατίας και την προάσπιση των ανθρωπίνων αξιών. Για την εκπλήρωση της αποστολής αυτής οι χώροι του Γ.Π.Α. αποτελούν απαραβίαστο πανεπιστημιακό άσυλο για όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής του κοινότητας και λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες που έχει καθιερώσει η Σύγκλητος του Ιδρύματος.